Rysunek .1 Ekran systemu Windows.

Zale┐nie od ustawie± komputera, po uruchomieniu systemu Windows na pulpicie mog╣ siΩ pojawiaµ r≤┐ne elementy. Do czterech najwa┐niejszych nale┐╣:

M≤j  komputer	Dwukrotne klikniΩcie tej ikony pozwala obejrzeµ zawarto£µ komputera i umo┐liwia zarz╣dzanie plikami.
Otoczenie  sieciowe	Je┐eli komputer jest pod│╣czony do sieci, po dwukrotnym klikniΩciu tej ikony, mo┐na przejrzeµ zasoby dostΩpne w sieci.
Kosz	Kosz jest tymczasowym obszarem przechowywania usuniΩtych plik≤w. Mo┐na go wykorzystaµ do odzyskania przypadkowo usuniΩtych plik≤w.
Pasek zada±  z menu Start	KlikniΩcie przycisku Start na pasku zada±, pozwala na uruchamianie program≤w, otwierania dokument≤w, zmiany ustawie± systemu, uzyskiwanie pomocy, itp.

Co jest kluczem do systemu Microsoft Windows? Przycisk Start! Ten podrozdzia│ zawiera proste i przystΩpne instrukcje, pozwalaj╣ce szybko wystartowaµ û zacz╣µ korzystaµ z systemu, uruchamiaµ i zamykaµ programy oraz u┐ywaµ systemu Pomocy.

1. Korzystanie z paska zada± i menu Start

1. Menu Start

 

 
 
 

KlikniΩcie myszk╣ na przycisk Start powoduje rozwiniΩcie menu zawieraj╣cego nastΩpuj╣ce pozycje:

Programy	Tutaj znajduj╣ siΩ wszystkie aplikacje instalowane w systemie Windows. Menu Programy czΩsto zawiera podmenu grupuj╣ce aplikacje okre£lonego rodzaju.
Dokumenty	KlikniΩcie na tej pozycji menu powoduje wy£wietlenie piΩtnastu ostatnio otwieranych dokument≤w. KlikniΩcie myszk╣ na dowolnym dokumencie powoduje uruchomienie odpowiedniej aplikacji, kt≤ra umo┐liwi jego odczytanie.
Ustawienia	Tutaj znajduj╣ siΩ wszystkie aplikacje zwi╣zane z konfiguracj╣ systemu, wygl╣dem paska zada± i drukarkami
Znajdƒ	Ta pozycja menu Start u│atwia odnalezienie pliku lub katalogu, a tak┐e komputera w rozbudowanej sieci. Szukaµ mo┐na wed│ug nazwy pliku, daty ostatniej modyfikacji czy te┐ przypuszczalnej objΩto£ci lub ewentualnie zawarto£ci.
Pomoc	Powoduje otwarcie okna systemu pomocy Windows.
Uruchom	Pozwala na uruchamianie program≤w znajduj╣cych siΩ na dysku, ale nie zawartych w opcji Programy. Po wybraniu tego polecenia uka┐e siΩ okno dialogowe, gdzie nale┐y wpisaµ dok│adn╣ £cie┐kΩ dostΩpu do pliku. Okienko dialogowe Uruchom umo┐liwia tak┐e odnalezienie pliku na dysku, je£li u┐ytkownik nie pamiΩta £cie┐ki dostΩpu do niego.
Zamknij system	Umo┐liwia zako±czenie pracy z systemem.

Rysunek .1 Menu Start.

2. Pole aktywnych aplikacji

1. Rozpoczynanie i ko±czenie pracy z programami

1. Prze│╣czanie miΩdzy programami

 

 
 
 

Aby prze│╣czyµ siΩ do innego uruchomionego programu w systemie Windows, nale┐y wybraµ jego przycisk na pasku zada±. 

Opr≤cz wybierania program≤w bezpo£rednio z paska zada±, mo┐na tak┐e prze│╣czaµ siΩ miΩdzy nimi korzystaj╣c z klawiszy Alt+Tab. Pojedyncze naci£niΩcie kombinacji klawiszy Alt+Tab powoduje prze│╣czenie do poprzednio u┐ywanego okna systemu. Przytrzymanie klawisza Alt i kilkakrotne naci£niecie klawisza Tab pozwala na prze│╣czanie siΩ do kolejnych program≤w. Na ekranie zostanie wy£wietlone okienko z ikonami i nazwami dzia│aj╣cych program≤w. Ikona bie┐╣cego programu otoczona jest kwadratow╣ ramk╣. Naciskanie i puszczanie klawisza Tab,przy wci£niΩtym Alt, pozwala na przemieszczanie siΩ po li£cie. Gdy ramka znajdzie siΩ na ikonie wybranego programu, nale┐y pu£ciµ obydwa klawisze.

2. Wykorzystanie klawiatury i myszki

1. U┐ywanie klawiszy skr≤t≤w 

 

 
 
 

System operacyjny Windows umo┐liwia wykorzystywanie klawiszy specjalnych oraz kombinacji klawiszy (kilka klawiszy naci£niΩtych jednocze£nie), aby przyspieszyµ dostΩp do niekt≤rych operacji, bez u┐ycia myszki. W systemie zosta│y zdefiniowane standardowe klawisze skr≤t≤w do podstawowych operacji, mo┐liwe jest r≤wnie┐ definiowanie przez u┐ytkownika nowych skr≤t≤w. Ka┐dy program uruchamiany w tym £rodowisku wykorzystuje standardowe skr≤ty Windows oraz mo┐e oferowaµ w│asne udogodnienia. Pos│ugiwanie siΩ nimi wymaga pewnej wprawy i nie jest zalecane na pocz╣tku pracy z nowym programem, jednak po ich opanowaniu, znacznie przy£piesza wykonywanie rutynowych czynno£ci. 
 

Klawisze skr≤t≤w	Dzia│anie
F1	Wywo│anie Pomocy dla zaznaczonego elementu okna dialogowego.
Alt+F4	Zako±czenie pracy programu (zamkniΩcie aktywnego okna).
Shift+F10	Prawy przycisk myszy, rozwijanie menu podrΩcznego dla zaznaczonego elementu.
Ctrl+Esc	Wywo│anie menu Start.
Alt+Tab	Prze│╣czanie miedzy programami.
Alt+Esc	Cykliczne prze│╣czanie miΩdzy programami w kolejno£ci ich uruchomienia.
Print Screen	Kopiowanie obrazu ekranu do Schowka.
Alt+Print Screen	Kopiowanie do Schowka obrazu aktywnego okna.
Ctrl+X	WyciΩcie zaznaczonego tekstu lub obiektu i skopiowanie do Schowka.
Ctrl+C	Skopiowanie zaznaczonego tekstu lub obiektu do Schowka.
Ctrl+V	Wklejenie tekstu lub obiektu ze schowka.
Delete	UsuniΩcie zaznaczonego tekstu lub obiektu.
Ctrl+Z	CofniΩcie ostatnio wykonanej czynno£ci.
Shift (wk│adaj╣c dysk CD-ROM)	Ominiecie automatycznego odtwarzania w chwili wk│adania dysku CD-ROM.

Tabela .1 Og≤lne klawisze skr≤t≤w Windows.
 

Klawisze skr≤t≤w	Dzia│anie
F2	Zmiana nazwy zaznaczonego obiektu.
F3	Znajdowanie folderu lub pliku.
Shift+Delete	Usuwanie zaznaczonego obiektu bez umieszczania go w koszu.
Alt+Enter lub Alt i dwukrotne klikniΩcie	Podgl╣danie w│a£ciwo£ci zaznaczonego obiektu.
Ctrl (przeci╣gaj╣c plik)	Kopiowanie pliku.
Ctrl+Shift (przeci╣gaj╣c plik)	Utworzenie skr≤tu.

Tabela .2 Klawisze dla pulpitu, okna M≤j komputer oraz Eksploratora Windows.
 

Klawisze skr≤t≤w	Dzia│anie
Ctrl+A	Zaznaczenie wszystkiego.
F5	Od£wie┐enie okna.
Backspace	Obejrzenie foldera po│o┐onego o jeden poziom ni┐ej.
Shift (klikaj╣c jednocze£nie na przycisk Zamknij)	ZamkniΩcie zaznaczonego foldera i wszystkich jego folder≤w nadrzΩdnych.
F6	Prze│╣czenie miedzy prawym i lewym okienkiem.

Tabela .3 Klawisze dla okna M≤j komputer oraz Eksploratora Windows.
 

Klawisze skr≤t≤w	Dzia│anie
Ctrl+G	Przej£cie do ...
F6	Prze│╣czenie miedzy prawym i lewym okienkiem.
Num Lock + * (* na klawiaturze numerycznej)	RozwiniΩcie wszystkich folder≤w podrzΩdnych zaznaczonego foldera.
Num Lock + + (+ na klawiaturze numerycznej)	RozwiniΩcie zaznaczonego foldera.
Num Lock + - (+ na klawiaturze numerycznej)	ZwiniΩcie zaznaczonego foldera.
«	RozwiniΩcie aktywnego zaznaczenia, je£li jest zwiniΩte; w przeciwnym razie zaznaczenie pierwszego foldera podrzΩdnego.
¼	ZwiniΩcie aktywnego zaznaczenia, je£li jest rozwiniΩte; w przeciwnym razie zaznaczenie pierwszego foldera nadrzΩdnego.

Tabela .4 Klawisze tylko dla Eksploratora Windows.

2. Zamykanie systemu

1. Uzyskiwanie pomocy

W £rodowisku Windows przyjΩty zosta│ jednolity wygl╣d i spos≤b obs│ugi aplikacji.

1. Okno aplikacji

 

 
 
 

Podstawowym elementem aplikacji jest okno. Elementy okna wykorzystywane s╣ do sterowania aplikacj╣ lub operowania na danych. U┐ytkownik wykonuje operacje za pomoc╣ takich element≤w okna, jak: menu, pasek tytu│u, pasek stanu, paski przewijania, ikony itp. 

Podstawowe elementy okna aplikacji to:

Pasek  tytu│u	Obszar w g≤rnej czΩ£ci okna, kt≤ry zawiera nazwΩ aplikacji lub dokumentu. Je£li w systemie otwartych jest kilka okien, pasek tytu│u okna aktywnego wyr≤┐niony jest inn╣ barw╣ ni┐ paski tytu│≤w pozosta│ych okien. Ci╣gniΩcie mysz╣ paska tytu│u umo┐liwia przesuwanie ca│ego okna. W prawej czΩ£ci paska tytu│u znajduj╣ siΩ przyciski pozwalaj╣ce na zmianΩ rozmiar≤w okna: û minimalizacja okna, û maksymalizacja okna, û przywr≤cenie rozmiaru (je£li okno zajmuje ca│╣ powierzchniΩ ekranu), û zamkniΩcie okna.
Ikona  menu  sterowania	Znajduje siΩ w lewym g≤rnym rogu ka┐dego okna. Po klikniΩciu na niej lewym przyciskiem myszy ukazuje siΩ menu sterowania. Je£li klikniemy prawym przyciskiem myszki to, w zale┐no£ci od rodzaju okna, uzyskamy informacje na temat samego okienka i jego zawarto£ci.  Podw≤jne klikniΩcie ikony menu sterowania powoduje zako±czenie dzia│ania aplikacji.
Pasek  menu	Znajduje siΩ poni┐ej paska tytu│u i zawiera pozycje menu g│≤wnego. Wybranie jednej z pozycji powoduje zazwyczaj wy£wietlenie podmenu, zawieraj╣cego listΩ polece± lub czynno£ci, kt≤re mo┐na wykonywaµ w aplikacji.
Pasek  narzΩdzi	Znajduje siΩ zwykle pod paskiem menu. DostΩpne przyciski powielaj╣ funkcje menu, stanowi╣c szybszy spos≤b na wykonywanie podstawowych operacji.
Pasek  stanu	Miejsce w dolnej czΩ£ci okna, gdzie wy£wietlane s╣ informacje pomocnicze, np. opis danej operacji.
Paski  przewijania poziomego i pionowego	Umieszczone s╣ wzd│u┐ dolnej i prawej krawΩdzi okna wtedy, gdy rozmiary okna nie pozwalaj╣ wy£wietliµ ca│ej jego zawarto£ci. Wyposa┐one s╣ w strza│ki przewijania, kt≤re pozwalaj╣ na przesuwania zawarto£ci  okna w danym kierunku oraz suwak informuj╣cy o po│o┐eniu okna wzglΩdem ca│o£ci obrazu.
KrawΩdƒ okna	Ramka otaczaj╣ca okno aplikacji. Ci╣gniΩcie ramki myszk╣ pozwala na zmianΩ rozmiar≤w okna: û ci╣gniΩcie jednego z rog≤w zmienia wysoko£µ i szeroko£µ okna; û ci╣gniΩcie lewej lub prawej krawΩdzi zmienia szeroko£µ okna; û ci╣gniΩcie g≤rnej lub dolnej krawΩdzi zmienia szeroko£µ okna. Podczas wykonywania tych czynno£ci kursor myszy przybiera kszta│t przedstawiony w tabeli ô Standardowe kszta│ty kursora myszyö.
Menu  podrΩczne	Lista polece± dostΩpnych dla elementu okna, pojawiaj╣ca siΩ po klikniΩciu na nim prawym przyciskiem myszy. DostΩpne funkcje zwykle powielaj╣ funkcje menu g│≤wnego. Nie wszystkie elementy okna maj╣ menu podrΩczne.

Klawisze skr≤t≤w	Dzia│anie
Alt+Enter	Prze│╣czanie programu miedzy oknem (je£li program mo┐e byµ uruchamiany w oknie) a pe│nym ekranem.
Alt+Spacja	Wy£wietlanie menu systemowego programu.
Alt+F6	Prze│╣czanie miΩdzy otwartymi oknami programu.
Alt+Shift+F6	Prze│╣czanie miΩdzy otwartymi oknami programu w odwrotnej kolejno£ci.
Tab	Przechodzenie miedzy kolejnymi elementami okna.
Shift+Tab	Przechodzenie miΩdzy elementami w odwrotnej kolejno£ci.
Ctrl+Tab,	Prze│╣czanie miΩdzy zak│adkami w aktywnym oknie programu.
Shift+Ctrl+Tab	Prze│╣czanie miΩdzy zak│adkami wstecz.
Ctrl+O	Otwarcie.
Ctrl+S	Zachowanie.
Ctrl+P	Drukowanie.

Tabela .1 Klawisze skr≤t≤w dla okna aplikacji.
 
 

Rysunek .1 Elementy typowego okna w systemie Windows.

2. Okno dialogowe

 

 
 
 

Okno dialogowe przeznaczone jest do prowadzenia dialogu miΩdzy komputerem a u┐ytkownikiem. Pojawia siΩ zwykle, gdy u┐ytkownik chce wybraµ jakie£ opcje programu lub wprowadziµ dane. Opcje mog╣ byµ ustalane przez wciskanie przycisk≤w, przesuwanie suwak≤w lub wyb≤r z listy. 

Podstawowe elementy okna dialogowego to:

Pole  edycji	S│u┐y do wpisywania informacji tekstowej. Aby wpisaµ tekst do pola edycji nale┐y klikn╣µ na nim myszk╣. Wtedy w tym polu pojawi siΩ migaj╣ca, pionowa kreska (kursor), kt≤ra sygnalizuje gotowo£µ do wpisania tekstu. Zawarto£µ pola mo┐na zaznaczaµ, kopiowaµ, wycinaµ i wklejaµ wykorzystuj╣c operacje zawarte w menu podrΩcznym pola.
Lista	Zawiera listΩ element≤w, kt≤re u┐ytkownik mo┐e wybraµ za pomoc╣ klikniΩcia. Wybranie kilku element≤w z listy mo┐liwe jest przez wci£niΩcie klawisza Ctrl. Operacje na li£cie dostΩpne s╣ dla u┐ytkownika z menu podrΩcznego listy.
Lista  rozwijana	Jest to pewna odmiana pola listy, na ekranie widoczna jest tylko jedna jej pozycja. Aby obejrzeµ inne elementy listy, nale┐y klikn╣µ na skierowan╣ w d≤│ strza│kΩ  znajduj╣c╣ siΩ po prawej stronie listy. Po rozwiniΩciu listy mo┐emy poruszaµ siΩ po niej za pomoc╣ klawiszy PageUpi PageDown lub klawiszy strza│ek. Klawisze strza│ek umo┐liwiaj╣ r≤wnie┐ przechodzenie pomiΩdzy kolejnymi elementami listy bez jej rozwijania. Wpisanie pierwszej litery szukanego elementy listy spowoduje przewiniecie jej zawarto£ci do tego elementu bez rozwijania. Wyb≤r danego elementu nastΩpuje po klikniΩciu na nim myszk╣ lub wci£niΩciu klawisza Enter.
Prze│╣czniki radiowe	S│u┐╣ do wyboru jednej z wykluczaj╣cych siΩ wzajemnie opcji. Aby uaktywniµ ┐╣dan╣ opcjΩ nale┐y klikn╣µ na niej myszk╣, a wtedy w pustym k≤│ku pojawi siΩ czarna kropka, jednocze£nie wy│╣czone zostan╣ inne opcje z danej grupy prze│╣cznik≤w.
Pole  wyboru	S│u┐y do wyboru danej opcji programu. Pole oznaczone jest pustym kwadracikiem, w kt≤rym po wybraniu pojawia siΩ znacznik wyboru.
Przycisk	KlikniΩcie myszk╣ na przycisku powoduje wykonanie napisanego na nim polecenia. Je£li tekst polecenia zako±czony jest wielokropkiem to po klikniΩciu na ten przycisk pojawi siΩ kolejne okienko dialogowe.
Zak│adka	Obiekt ten wykorzystywany jest w przypadku rozbudowanych okien dialogowych i s│u┐y do podzielenia zawarto£ci okna na okre£lone grupy tematyczne. Nazwy tych grup wypisane s╣ na zak│adkach widocznych w g≤rnej czΩ£ci okna. Aby wybraµ okre£lon╣ zak│adkΩ nale┐y klikn╣µ myszk╣ na jej nazwie lub u┐yµ klawiszy Ctrl+Tab.

Rysunek .1 Przyk│adowe okno dialogowe.
 

Klawisze skr≤t≤w	Dzia│anie
F1	Wywo│anie pomocy na temat wybranego obiektu.
Alt+F4	ZamkniΩcie okna.
Esc	Odpowiada naci£niΩciu przycisku Anuluj
Enter	Powoduje naci£niΩcie aktywnego przycisku na formularzu lub wyb≤r elementu z listy rozwijanej albo kartoteki. Domy£lnie, odpowiada naci£niΩciu przycisku OK.
PageUp, PageDown	Przewijanie zawarto£ci listy.
Tab, Shift+Tab	Nawigacja pomiΩdzy kolejnymi elementami formularza, wprz≤d i w ty│. Powoduje uaktywnianie kolejnych element≤w formularza (p≤l edycji, p≤l list, odno£nik≤w, przycisk≤w) i przygotowywanie ich do przeprowadzania odpowiednich dla nich operacji.
Shift+F10	RozwiniΩcie menu kontekstowego (podrΩcznego) dla aktywnego pola lub listy.
?,¡ .	Nawigacja w li£cie i li£cie rozwijanej.
Ctrl+Tab, Shift+Ctrl+Tab	Prze│╣czanie miΩdzy zak│adkami w prz≤d i w ty│.
Ctrl+X	WyciΩcie zaznaczonego tekstu i skopiowanie do Schowka.
Ctrl+C	Skopiowanie zaznaczonego tekstu do Schowka.
Ctrl+V	Wklejenie tekstu ze schowka.
Delete	UsuniΩcie zaznaczonego tekstu.
Ctrl+Z	CofniΩcie ostatnio wykonanej czynno£ci.

Tabela .1 Zestawienie klawiszy skr≤t≤w dla okna dialogowego.

3. Okna komunikat≤w

 

 
 
 

W czasie pracy z aplikacj╣ na ekranie pojawiaj╣ siΩ komunikaty informuj╣ce o wyst╣pieniu jakiego£ zdarzenia lub ostrzegaj╣ce przed mo┐liwo£ci╣ jego wyst╣pienia. 

Rysunek .1 Okno komunikatu z pytaniem do u┐ytkownika.

Ka┐dy komunikat ma ikonΩ, kt≤ra pojawia siΩ w oknie razem z nim. Ikona ta okre£la rodzaj komunikatu. 
 

Ikona	Rodzaj  komunikatu	Znaczenie
	Krytyczne	B│╣d krytyczny Jego wyst╣pienie uniemo┐liwia dalsz╣ pracΩ aplikacji. W przypadku pojawienia siΩ takiego komunikatu nale┐y skontaktowaµ siΩ z administratorem.
	Decyzyjne	Pytanie do u┐ytkownika.  Aplikacja oczekuje na decyzjΩ u┐ytkownika, kt≤ry powinien nacisn╣µ jeden z przycisk≤w w dolnej czΩ£ci okna.
	Ostrzegawcze	Ostrze┐enie.  Zaistnia│o zjawisko, kt≤re mo┐e spowodowaµ nieprawid│ow╣ pracΩ aplikacji lub nawet j╣ uniemo┐liwiµ. W przypadku pojawienia siΩ takiego komunikatu nale┐y go uwa┐nie przeczytaµ, byµ mo┐e aplikacja ostrzega przed wykonaniem nieodwracalnej czynno£ci.
	Informacyjne	Informacja dla u┐ytkownika. Nie ma ona charakteru negatywnego (nie jest to informacja o b│Ωdzie lub ostrze┐enie). W przypadku pojawienia siΩ takiego komunikatu nale┐y siΩ zapoznaµ z jego tre£ci╣.

Tabela .1 Zestawienie ikon, rodzaj≤w komunikat≤w, ich znaczenia i sposobu postΩpowania.

4. Menu g│≤wne 

 

 
 
 

Menu jest nieod│╣cznym elementem ka┐dej aplikacji w systemie Windows. Jest to zestaw dostΩpnych dla u┐ytkownika polece± i opcji, pogrupowanych tematycznie. Polecenia z menu mo┐na wybieraµ na kilka sposob≤w.

1. Wyb≤r polecenia za pomoc╣ myszki

 

 
 
 

W tym celu nale┐y klikn╣µ nazwΩ wybranej pozycji menu, co spowoduje rozwiniΩcie podmenu zawieraj╣cego dostΩpne polecenia aplikacji. NastΩpnie nale┐y przesuwaµ wskaƒnik myszki wzd│u┐ listy. Wybrane polecenie uruchamiane jest po klikniΩciu na nim myszk╣ (aktualnie wybrane polecenie jest pod£wietlone).

2. Wyb≤r polecenia za pomoc╣ klawiatury

 

 
 
 

Wyboru polecenia z menu mo┐na dokonaµ r≤wnie┐ za po£rednictwem klawiatury. Ka┐da pozycja menu posiada w nazwie podkre£lon╣ jedn╣ z liter. Naci£niΩcie kombinacji klawiszy Alt i wyr≤┐niona litera, powoduje uruchomienie wybranej w ten spos≤b opcji menu. 

Wyboru pozycji z menu mo┐na dokonaµ r≤wnie┐ w inny spos≤b. Wystarczy nacisn╣µ klawisz Alt. W≤wczas zostanie uaktywniona pierwsza pozycja menu. Za pomoc╣ klawiszy strza│ek mo┐na poruszaµ siΩ po s╣siednich pozycjach menu i rozwijaµ podmenu. Uruchomienie pod£wietlonej opcji menu nastΩpuje po naci£niΩciu klawisza Enter.

Aby zamkn╣µ aktualnie rozwiniΩte podmenu lub zupe│nie wycofaµ siΩ z obszaru paska menu, nale┐y odpowiedni╣ liczbΩ razy nacisn╣µ klawisz Esc.

3. Dodatkowe oznaczenia w menu